Κούριον

Αρχαία πόλη της Κύπρου, 16 χλμ. Δ της Λεμεσού, σήμερα γνωστή με την ίδια ονομασία και μερικώς αναστηλωμένη. Χτισμένη στους προϊστορικούς χρόνους (ίσως τον 14o αι. π.Χ.) από Αχαιούς, κοντά στη θάλασσα και επάνω σε βραχώδες ύψωμα, απρόσβλητο από εχθρικές επιδρομές, αποτέλεσε ένα από τα δέκα κυπριακά βασίλεια. Από τους βασιλιάδες του αναφέρονται ο Στασάνωρ –ο οποίος, ενώ υποστήριζε την επανάσταση του Ονησίλου εναντίον των Περσών, στη μάχη της Σαλαμίνας της Κύπρου (498 π.Χ.) λιποτάκτησε προς τους Πέρσες–, ο Στασίοικος (420 π.Χ.), ο Ουασίοικος (400 π.Χ.), ο Αρίστοχος ή Αριστοκόων (388 π.Χ.) και ο Πασικράτης, ίσως ο τελευταίος βασιλιάς του Κ., ο οποίος βοήθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην πολιορκία της Τύρου (332 π.Χ.). Το K. εξακολούθησε να έχει σπουδαιότητα, όπως μαρτυρούν τα διασωθέντα ερείπια, και επί πτολεμαϊκής και ρωμαϊκής διοίκησης, αλλά στους σεισμούς του 332 και 342 μ.Χ. υπέστη σοβαρές ζημιές και φαίνεται ότι καταστράφηκε, όπως και οι άλλες παραλιακές πόλεις της Κύπρου, στα μέσα του 7ου αι. μ.Χ., από Άραβες επιδρομείς. Διασώζονται ερείπια ενός οικοδομήματος του 4ου αι. μ.Χ. –στο δάπεδο της στοάς του οποίου υπάρχει μωσαϊκή παράσταση του Αχιλλέα μεταμφιεσμένου σε κόρη στην Αυλή του βασιλιά της Σκύρου, Λυκομήδη– καθώς και από το υδραγωγείο, από μία παλαιοχριστιανική βασιλική, από το θέατρο, από το στάδιο, και από τον ναό του Απόλλωνα Υλάτου (προστάτη των δασών), η λατρεία του οποίου είχε αρχίσει εκεί τον 8o αι. π.Χ. και συνεχίστηκε έως τον 4o αι. μ.Χ. Στο Κ. εξακολουθούν να γίνονται ανασκαφές κάθε χρόνο. Με την ονομασία Κ. ήταν γνωστό, στην αρχαία εποχή, και ένα ακρωτήριο στη νότια ακτή της Κύπρου, το σημερινό Ασπροκάραβο.